Çörek otu (Nigella sativa), Orta Doğu, Güney Avrupa ve Güney Asya başta olmak üzere pek çok bölgede geleneksel tıpta yüzyıllardır kullanılan önemli bir bitkidir. Özellikle çörek otu tohumlarından soğuk pres yöntemiyle elde edilen çörek otu yağı, hem halk hekimliğinde hem de modern fitoterapide dikkat çekici bir yere sahiptir. Son yıllarda yapılan bilimsel çalışmalar, bu bitkisel yağın çeşitli farmakolojik etkilerini doğrular niteliktedir.

Çörek Otu Yağı (Nigella sativa): Gelenekten Bilime Uzanan Şifa Kaynağı

Kimyasal Bileşimi ve Etken Maddeleri

Çörek otu yağının farmakolojik etkilerinin büyük kısmı, ana etken maddesi olan thymoquinone (TQ)'ya atfedilmektedir. Bu bileşenin güçlü antioksidan, antienflamatuar, antimikrobiyal ve antikanser özellikleri çeşitli laboratuvar ve hayvan modeli çalışmalarıyla desteklenmiştir.

Ayrıca çörek otu yağı şu önemli bileşenleri de içerir:

• Nigellon (antiastmatik etki)

• Omega-3 ve Omega-6 yağ asitleri

• Vitamin E ve beta-karoten

• Timol ve karvakrol (antimikrobiyal etkiler)

Bilimsel Olarak İncelenen Faydaları

Antioksidan ve Antienflamatuar Etkiler

Thymoquinone'un serbest radikalleri etkisiz hâle getirme kabiliyeti, çörek otu yağının oksidatif stres kaynaklı hastalıklarda destekleyici rol oynamasını sağlar. Özellikle inflamatuvar hastalıkların (örneğin romatoid artrit) seyrini yavaşlatabileceğine dair veriler bulunmaktadır.

Kan Şekeri ve Lipid Profili Üzerine Etkileri

Tip 2 diyabetli bireyler üzerinde yapılan bazı klinik çalışmalar, çörek otu yağının açlık glukoz düzeylerini ve HbA1c değerlerini düşürmede etkili olabileceğini göstermiştir. Aynı şekilde total kolesterol ve LDL kolesterol seviyelerinde de anlamlı düşüşler bildirilmiştir (Kaatabi et al., 2015).

Antimikrobiyal Aktivite

Çörek otu yağı; Staphylococcus aureus, Escherichia coli ve Candida albicans gibi yaygın patojenlere karşı antimikrobiyal etki göstermektedir. Bu nedenle bazı cilt enfeksiyonlarının destek tedavisinde haricen kullanılmaktadır.

Nöroprotektif Potansiyel

Preklinik çalışmalar, çörek otu yağının beyin hücrelerini oksidatif hasara karşı koruyabileceğini ve hafıza üzerindeki olumlu etkilerini ortaya koymaktadır. Özellikle Alzheimer ve Parkinson gibi nörodejeneratif hastalıklarla ilişkili mekanizmalar üzerinde araştırmalar devam etmektedir.

Çörek otu yağı, geleneksel kullanımı bilimsel verilerle desteklenen bitkisel ürünlerden biridir. Antioksidan, antienflamatuar ve metabolik dengeleyici etkileriyle, tamamlayıcı tıpta giderek daha fazla ilgi görmektedir. Ancak daha net dozaj ve etki mekanizmalarının ortaya konabilmesi için geniş kapsamlı randomize klinik çalışmalara ihtiyaç vardır.

• Oral Kullanım: Günde 1–2 çay kaşığı (yaklaşık 2.5–5 mL)

• Topikal Kullanım: Temiz cilde lokal olarak uygulanabilir.

• Saç ve Cilt Bakımı: Saç diplerine veya kuru cilde masaj yapılarak uygulanabilir.

Uyarı: Çörek otu yağı güçlü etkilere sahip bir doğal üründür. Özellikle hamilelik, emzirme, kronik hastalıklar veya düzenli ilaç kullanımı durumlarında hekim onayıyla kullanılmalıdır.